بودن مزیت‌های منحصربه‌فرد طبیعی، کشاورزی و معدنی، در آستانه تحولی اقتصادی قرار دارد. همسو با شعار سال ۱۴۰۴«سرمایه‌گذاری برای تولید»، این یادداشت به بررسی هشت طرح کلیدی می‌پردازد که هر یک می‌توانند سهم بسزایی در توسعه اقتصادی این استان داشته باشند.
مزیت‌هایی مانند وجود ۳۰۰ روز آفتابی در سال برای انرژی خورشیدی، وجود پتانسیل کشاورزی و خاک حاصلخیز مناسب برای کشت گیاهان دارویی با ارزش، وجود موقعیت مرزی و دسترسی به بازار عراق از طریق مرز مهران و جاذبه‌های گردشگری در مناطق بکر که هر کدام می‌تواند سر منشا تحول اقتصادی در استان باشند.
برای جذب سرمایه‌گذاران جدید و پروژه های نوآورانه در استان ایلام در سال ۱۴۰۴، می‌توان از ایده‌های خلاقانه و متناسب با پتانسیل‌های منحصربه‌فرد این استان استفاده کرد. در ادامه، چندین ایده نوآورانه ارائه می‌شود:
۱- ایجاد پارک فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر
با توجه به میانگین ۳۰۰ روز آفتابی در سال برای استان ایلام و وجود زمین‌های مستعد و کم هزینه برای احداث نیروگاه، ایجاد پارک فناوری متمرکز بر انرژی خورشیدی و بادی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های فعال در این حوزه با جذابیت هایی مانند معافیت‌های مالیاتی و زمین ارزان‌قیمت برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی و ایجاد امکان فروش برق تولیدی به شبکه سراسری با تضمین خرید توسط دولت، می‌تواند به جذب سرمایه گذار این ایده کمک نماید.
برای اجرای این طرح نیازمند واگذاری ۲۵ هکتار زمین توسط دولت با تسهیلات مناسب؛ جذب استارتاپ‌های فعال در حوزه پنل‌های خورشیدی، ذخیره‌سازی انرژی و اینورترهای هوشمند و انعقاد قرارداد با وزارت نیرو برای فروش تضمینی که با سرمایه‌گذاری شرکت‌های دانش بنیان انرژی و صندوق های سرمایه گذاری سبز به راحتی قابلیت اجرایی دارد.
۲- راه‌اندازی شهرک اکوتوریسم و طبیعت‌گردی هوشمند
طراحی یک مجموعه اکوتوریستی در مناطق بکر مانند دره شهر و بدره با امکانات اقامتی سازگار با محیط زیست(اکو-لاج)، مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری هوشمند با مشارکت بخش خصوصی در ساخت و بهره‌برداری و با حمایت سازمان میراث فرهنگی و با استفاده از فناوری‌های دیجیتال مانند اپلیکیشن‌های راهنمای گردشگری مجازی می‌تواند موجب تحول اقتصادی در آن منطقه شود.
۳- توسعه کشت و صنعت گیاهان دارویی
با فناوری بلاکچین» استان ایلام باتوجه به شرایط آب و هوایی مناسب، جایگاه ارزشمندی در تولید انواع گیاهان طبی و دارویی دارد، به طوری که بیش از ۳۰۰ گونه از گیاهان موجود در استان ایلام خواص دارویی دارند. کشت انبوه گیاهان دارویی مانند نعنا فلفلی، بادرنجبویه، به‌لیمو، آویشن، کاسنی، مریم‌گلی، سیاه‌دانه و… با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و ردیابی زنجیره تأمین از طریق بلاکچین برای شفافیت و جلب اعتماد بازارهای جهانی و امکان صادرات به کشورهای اروپایی و خلیج فارس می‌تواند یک ایده جذاب برای سرمایه گذاران باشد.
۴- راه‌اندازی مرکز لجستیک و تجارت مرزی دیجیتال در مهران
ایجاد یک هاب لجستیک نزدیک مرز مهران با استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال برای تسهیل تجارت با عراق (صادرات محصولات کشاورزی، صنعتی و دامی) با ایجاد جذابیت هایی برای سرمایه‌گذار از جمله: کاهش هزینه‌های گمرکی و اداری با استفاده از سیستم‌های هوشمند و جذب شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی یکی دیگر از ایده هایی ست که با وجود مرز بین المللی مهران ظرفیت های بزرگی برای توسعه استان ایجاد خواهد کرد.
۵- پروژه ایلام؛ قطب تولید کنسانتره و آبمیوه‌های طبیعی
سطح کل باغات استان ایلام پنج هزار و ۷۶۲ هکتار است و سالانه ۲۴ هزار تن محصولات باغی در استان ایلام تولید می‌شود. با توجه به باغات انجیر، گردو، انگور، انار، زیتون، زردآلو، هلو، بادام و انگور؛ ایجاد یک واحد پیشرفته تولید کنسانتره و آبمیوه‌های ارگانیک برای صادرات می‌تواند ایلام را در آینده نزدیک به عنوان قطب تولید کنسانتره و آبمیوه‌های طبیعی معرفی نماید. امکان برندسازی محلی با حمایت دولت و دسترسی آسان به بازار عراق و کشورهای همسایه از مشوق های مؤثر برای سرمایه گذاران خواهد بود.
۶- راه‌اندازی استارتاپ‌استودیو تخصصی نفت و گاز
با توجه به ذخایر نفت و گاز ایلام، ایجاد یک مرکز شتابدهی استارتاپ‌های فناوری نفت برای ارائه راه‌حل‌های نوین در استخراج و پالایش با همکاری با شرکت‌های بزرگ نفتی مانند NIOC و جذب سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) فعال در حوزه انرژی می‌تواند صنعت نفت و گاز استان ایلام را در مسیر پیشرفت و توجه سرمایه گذاران بزرگ داخلی و خارجی قرار می‌دهد.
۷- توسعه گردشگری ماجراجویانه آدونچر توریسم
ایجاد پیست‌های دوچرخه‌سواری کوهستان، سنگ‌نوردی در تنگه‌های طبیعی و تورهای کویرنوردی در دشت‌های ایلام می‌تواند فصلی نو و جدید در حوزه توریسم در استان ایجاد کند. تبلیغات بین‌المللی از طریق شبکه‌های اجتماعی و مشارکت با آژانس‌های گردشگری داخلی و خارجی با ایجاد مشوق های دولتی می‌تواند استان ایلام را به قطب گردشگری آدونچر توریسم تبدیل کند.
۸- پروژه پرورش ماهی در قفس در سدهای ایلام
استفاده از سدهای استان مخصوصاً سد سیمره برای پرورش ماهیان سردآبی مانند قزل‌آلا با روش‌های مدرن می‌تواند بیش از ٥٠٠٠ میلیارد تومان سالانه برای استان درآمدزایی و بيش از ٣٠ هزار شغل ايجاد كند. این پروژه با بازدهی بالا با هزینه نسبتاً کم و امکان صادرات به کشورهای همسایه می‌تواند یک‌فرصت بزرگ برای استان ایلام باشد.
استان ایلام با اجرای این طرح‌ها می‌تواند به الگویی برای «سرمایه‌گذاری تولیدمحور» در مناطق محروم تبدیل شود. کلید موفقیت در هماهنگی بین بخش‌های دولتی و خصوصی، استفاده از فناوری‌های نوین و تمرکز بر مزیت‌های نسبی استان است. با تحقق این پیشنهادات، ایلام می‌تواند سهم قابل توجهی در تحقق شعار سال ۱۴۰۴ داشته باشد.
نتایج مورد انتظار:
- جذب ۱۵۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری
- ایجاد ۳۵۰۰۰ شغل مستقیم و ۲۰۰۰۰ شغل غیرمستقیم
- افزایش ۴۰ درصدی صادرات غیرنفتی
- توسعه متوازن تمام شهرستان‌های استان
تشکیل«کارگروه ویژه سرمایه‌گذاری استان» با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، بخش خصوصی و دانشگاه‌ها برای نظارت بر اجرای بهینه این طرح‌ها ضروری است. این کارگروه می‌تواند به صورت ماهانه گزارش پیشرفت پروژه‌ها را بررسی و موانع را رفع کند.
نگارنده: امیررضا غلامی
